نقشه پراکندگی گسل های ایران و کشور های همسایه

گسل یا گسله (به انگلیسی: Fault) به شکستگی‌هایی اطلاق می‌شود که سنگ‌های دو طرف صفحهٔ شکستگی نسبت به یکدیگر حرکت کرده باشند. این جابه‌جایی می‌تواند از چند میلی‌متر تا صدها متر باشد. انرژی آزادشده به هنگام حرکت سریع گسل‌های فعال، عامل وقوع اغلبزمین‌لرزه‌ها است.^[۱]

گسل‌های بزرگ در پوسته زمین نتیجه حرکت برشی زمین هستند و زمین‌لرزه‌ها نیز نتیجه نیروی رهاشده در حین لغزش سریع لبه‌های یک گسل به هم است. بزرگ‌ترین نمونه‌های گسل، مرزهای میان ورقه‌های زمین‌ساختی کره زمین است. از آنجا که یک گسل معمولاً از یک شیار مستقیم و مرتب تشکیل نشده و ناحیه‌ای از تغییر شکل‌های پیچیده زمین را در بر می‌گیرد معمولاً بجای گسل از «منطقه گسلی» صحبت می‌کنند. بزرگ‌ترین گسل ایران گسل زاگرس می‌باشد

در عکس گذاشته شده طبق آخرین بررسی های سازمان ملل می توان مناطق پر خطر گسل  را مشاهده کرد ، البته همه این موارد بصورت پیش فرض است که پیش بینی و پیشگری را جهت جلوگیری از وقوع سوانح به اطلاع برساند

۹روش برای پیش بینی زلزله عبارتند از: ۱٫ رفتار حیوانات غیر معمول، ۲٫ پیشرونده های هیدرو شیمیایی، ۳٫ تغییر دما، ۴٫ سطح آب، ۵٫ گاز رادون، ۶٫ چاه های نفت، ۷٫ تئوری لرزه خیزی، ۸٫ پیش بینی ها، ۹٫ تغییرات در سرعت موج لرزه ای!

پیش بینی مربوط به پیش بینی وقوع یک زلزله از یک شدت خاص در یک مکان خاص در یک محدودیت زمانی خاص است. به طور معمول پیش بینی سه نوع است. پیش بینی طولانی، متوسط ​​و کوتاه مدت. در حالی که پیش بینی های طولانی مدت مربوط به پیش بینی وقوع یک زلزله چندین سال پیش است، پیش بینی های میان مدت باید چند ماه تا یک سال انجام شود و پیش بینی کوتاه مدت، پیش بینی را از چند ساعت تا چند روز از پیش. پیش بینی های متوسط ​​و کوتاه مدت بسیار مفید است، زیرا آنها می توانند در صرفه جویی در بزرگترین جمعیت از فاجعه در زندگی و اموال کمک کنند. دانشمندان معتقدند که می توان پیش بینی زمین لرزه های بزرگ را با نظارت بر لرزه ای ناشی از زمین لرزه های طبیعی، انفجار های معدنی، آزمایشات هسته ای و غیره انجام داد. با این حال، هیچ روش بی عیب و نقصی برای پیش بینی زلزله تا تاریخ ایجاد نشده است. اکثر روش ها و مدل ها فراتر از محدوده کار حاضر هستند و تنها چند روش ساده و مدل در اینجا مورد بحث قرار می گیرد.

1. رفتار حیوانات غیر معمول:این واقعیت به خوبی ثابت شده است که حیوانات با درک ادراکات خاصی که به انسان رد می شوند، تأمین می شوند. برخی از حیوانات دارای قدرت بیشتری از خراب کردن، شنیدن، دیدن و حساس بودن نسبت به انسان ها هستند. رفتار غیر معمول حیوانات قبل از زمین لرزه پس از زلزله Haichang در استان لیائونینگ چین، در ۴ فوریه سال ۱۹۷۵ به طور موفقیت آمیزی پیش بینی شد. آگهی: گرچه نوسانات در میزان آب و میزان رادون در آب مورد توجه قرار گرفته است، در روند پیش بینی زلزله رفتار حیوانات مورد توجه قرار نگرفته است. در صبح روز ۴ فوریه سال ۱۹۷۵، جنگل های معتدل به شهر Haichang حمله کردند و تا ساعت ۲ صبح هشدار عمومی اعلام شد در عرض شش ساعت، این منطقه توسط یک زلزله ویران کننده ای با شدت ۷٫۳ رانده شد اما تقریبا تمام ساکنین ساکن آن نجات یافتند. چینی ها به عنوان پیشگام در شناخت رفتار غیرمعمول حیوانات پیش از زلزله به عنوان شاخصی مهم برای پیش بینی زلزله پیش بینی شده، به ویژه از پیش بینی دقیق زمین لرزه Haichang سال ۱۹۷۵ در نظر گرفته شده اند. در واقع، جنگ ملی علیه زمین لرزه ها در سال ۱۹۶۶ با شعار موثر “به جای یک هزار روز بدون زمین لرزه از یک روز بدون هیچ احتیاطی” راه اندازی شد. گزارش چینی در جلسه بین دولتی که در فوریه سال ۱۹۷۶ در یونسکو، پاریس برگزار شد، ارائه شد. این علم قابل توجهی را در میان دانشمندان تحریک کرد. با این حال، باید اشاره کرد که رفتار غیر طبیعی حیوانات قبل از زلزله ویرانگر قبل از آن نیز در نقاط مختلف جهان دیده شده است. در ژاپن تعداد زیادی موش صحرایی هر روز در یک رستوران در شهر ناگویا مشاهده شد که ناگهان در شب قبل از زلزله نبی از سال ۱۸۹۱ ناپدید شد. مشاهدات مشابهی در مورد موشها در دو مورد قبلی، یعنی زلزله کانتو ۱۹۲۳ و زلزله سنکریکی در سال ۱۹۳۳ گزارش شده است. در چین، رفتار غیر معمول موشها قبل از سال ۱۹۶۶، زمین لرزه Hsingtai در استان هوپی (۳۰۰ کیلومتر از پکن) گزارش شده است. در سال ۱۸۳۵ سگ ها از شهر تالکاوانو در شیلی قبل از زلزله در شهر گریختند. گله های پرندگان قبل از زمین لرزه های شیلی در سال های ۱۸۲۲ و ۱۸۳۵ در داخل کشور پرواز کردند. میمون ها چند ساعت قبل از زلزله سال ۲۰۰۴ در ناحیه نیکاراگوئه در ناحیه مارشا ناپدید شدند. در تابستان سال ۱۹۶۹، درست قبل از زلزله بهایی (جولای ۱۹۶۹)، نگهبانان باغ وحش Tientsin مشاهده کردند که قوها به طور ناگهانی از آب خارج می شوند و در آنجا ماندند، یک ببر مانچوئیان متوقف شد و یک تبت سقوط کرد، پانداها سر خود را در پا و زود رنج می برند و لاک پشت ها بی قرار بودند جوجه ها و کوک ها حدود یک ساعت قبل از وقوع زلزله ریکیا در ژاپن در سال ۱۸۹۶ ناپدید شدند. در یوگسلاوی، پرندگان در باغ وحش قبل از زمین لرزه ۱۹۶۳ گریه می کردند. گرسنه جمع شده و گربه ها از روستاهای شمال ایتالیا دو یا سه ساعت قبل از آسیب زدن به زلزله سال ۱۹۷۶ ناپدید شدند.
   درست قبل از زلزله ای که در سال ۱۹۰۶ در امتداد گسل سان آندریاس رخ داد، اسب ها نابود شدند و گاوها را کتک زدند. در موارد دیگر گاوهایی که در حال شیرده شدن هستند قبل از شوک بی قرار می شوند. اغلب گزارشات مربوط به تخریب گاوها در زمان شوک بود. در طول شب قبل از زلزله گزارش شده بود که سوگواری توسط سگ ها گزارش شده است. آگهی: رفتار غیر طبیعی حتی قبل از زلزله نیز در بین حیواناتی که در زیر زمین زندگی می کنند مانند مار ها، حشرات و کرم ها و کسانی که در آب زندگی می کنند دیده می شود. ماهی های فراوان در درست قبل از زلزله ۱۸۹۶ در ساحل شمال غربی ژاپن و زلزله تانگو در سال ۱۹۲۷ گرفتار شدند. با این حال، در زلزله کانتو (۱۹۲۳) ماهی ها ناپدید شدند. درست قبل از زلزله Edo (11 نوامبر ۱۸۵۵)، گزارش شده است که بسیاری از مارهای علفی از زمین در نزدیکی مناطق اپیکنتال بیرون می آیند، گرچه زمستان شدید سرد بود. رفتار بسیار سنتی از سگ ها درست قبل از زلزله ترکیه (۲۴ نوامبر ۱۹۷۶) گزارش شد. بری Ralleigh از تحقیقات زمین شناسی ایالات متحده متوجه شد که اسب ها قبل از زلزله ۲۸ نوامبر سال ۱۹۷۴ در هولستر (کالیفرنیا) فریب خوردند. در هند، رفتار غیر معمول حیوانات در رابطه با زلزله در اوایل سال ۱۸۹۲ متوجه شد. حیوانات متوجه شدند که زمین را لرزیدن و نگرانی مانند نمایش سگ در حضور یک شیء غیر معمول، در زمان Govindpur (Manbhoom) در ماه فوریه ۱۹، ۱۸۹۲٫ در طی زلزله های اخیر Uttarkashi (1991)، Latur (1993)، Jabalpur (1997)، Chamoli (1999) و Bhuj (2001) مواردی از رفتار غیر معمول سگهای حیوان خانگی را منحصر به فرد کرده است. تحقیق گسترده در سراسر جهان در مورد رفتار غیر معمول حیوانات در رابطه با پیش بینی زلزله انجام شده است. چین و ژاپن در این زمینه پیشگام هستند. ایالات متحده همچنین علاقه شدید به رفتار غیرمعمول حیوانات را به عنوان شاخصی سودمند از پیش بینی زلزله نشان داده است. موسسه تحقیقات استنفورد، کالیفرنیا، تحت “پروژه زلزله سازمان دیده بان” شبکه ای در امتداد گسل سان آندریاس. این گروه تماشای رفتار ۷۰ گونه حیوانی را نگه می دارد. دکترG. Deshpande فهرستی از ۸۷ حیوان که در سراسر جهان مشاهده شده اند و رفتار آنها ممکن است به عنوان شاخص پیشروی زلزله آتی پیش برود، وارد شده است. برخی از این ها که توسط شهروندان شهر به راحتی قابل مشاهده است؛ سوسک ها، کلاغ ها، سگ ها، الاغ ها، اردک ها، مرغ ها، قورباغه ها، غاز ها، بز ها، اسب ها، موش ها، میمون ها، خوک ها، کبوتر ها، موش ها، گوسفند، سنجاب ها، قوها و مارها. گروهی از موسسات تحقیقاتی زلزله زیست شناسی بیوفیزیک، چین (۱۹۷۹) پس از بررسی گسترده ای از رفتار حیوانات قبل از یک زلزله شدید، نتیجه های زیر را به دست آورد. (I) اکثر حیوانات قبل از زلزله ناخوشایند را افزایش می دهند. (ii) مدت زمان پیش از چندین تا چند روز تغییر می کند، با افزایش بی حسی در ۱۱ ساعت، که در حدود ۲ تا ۳ ساعت قبل از زلزله، مشخص تر می شود. به طور کلی زمان پیش فروش حیوانات مختلف بیشتر از ۲۴ ساعت قبل از زلزله است. (iii) این مشاهدات عمدتا در ناحیه شدید یا منطقه اپیکنتال نزدیک به گسل های فعال دیده می شود. (۴) رفتار غیر طبیعی حیوانات در طول زلزله های ۵ و یا بیشتر مشاهده می شود. (v) با افزایش شدت زلزله، پاسخ شدیدتری می تواند مشاهده شود.
2. پیش سازهای هیدرو شیمیایی: ترکیب شیمیایی آب های زیرزمینی به صورت منظم در مناطق لرزه ای فعال تجمع و ازبکستان مشاهده شد. این مشاهدات نتایج زیر را به دست آورد. (I) سطوح غلظت مواد معدنی محلول و اجزای گاز در تقریبا ثابت در طول دوره غیرفعال لجستیک باقی می ماند. (ii) افزایش قابل ملاحظه ای از غلظت مواد معدنی محلول ۲ تا ۸ روز قبل از زلزله بود. تغییرات در سطح آب زیرزمینی، فشار آب آرتزی، تخلیه منابع آب و دمای آب زیرزمینی نیز در این دوره دیده شده است. این تغییرات در صورت وقوع یک زلزله قوی رخ می دهد.(iii) پس از زلزله، ناهنجاری ها در غلظت اجزای گاز و مواد معدنی ناپدید می شوند. طبق گزارش وزارت هواشناسی هند، تغییرات آب و هوایی قبل از فاجعه و پس از وقوع فاجعه، نشان دهنده ی کثیف آب زیرزمینی در طول زلزله جبلپور در مادایا پرادش (۱۹۹۷) بود.
3. تغییر دما: به نظر می رسد برخی از رابطه بین دما و زمین لرزه وجود دارد. افزایش قابل ملاحظه دما در ۱۰ درجه سانتی گراد و در دمای ۱۵ درجه سانتیگراد پیش از وقوع زلزله در Lunglin در چین (۱۹۷۶) و Przhevalsk در روسیه (۱۹۷۰) گزارش شد. فاصله کانونی این زمین لرزه ها که در آن مشاهدات در چشمه های گرم / چشمه گرفته شد، ۱۰ و ۳۰ کیلومتر و دوره پیش دوره ۴۲ و ۷۲ روز بود.
4. سطح آب: تغییرات شدیدی در سطح آب در چندین چاه پیش از یک زلزله بزرگ رخ داده است. چند روز قبل از زلزله نانکی در ژاپن (۱۹۴۶) میزان آب کاهش یافت. افزایش سطح آب توسط ۳ و ۱۵ سانتیمتر پیش از وقوع زلزله های Lunglin (چین) و Przhevalsk (روسیه) گزارش شد.  به همین ترتیب، سطح آب چند ساعت قبل از زلزله در Meckering در استرالیا (۱۹۶۸) ۳ سانتی متر افزایش یافت. در چین، افزایش سطح آب در چاه پیش از وقوع زلزلههای Haicheng (1975)، Tangshan (1976)، Liuquiao و Shanyin (1979) مشاهده شد.  آزمایشات در تغییرات سطح آب در جزایر کوریل برای پیش بینی زلزله های ۴ و بیشتر در مقیاس ریشتر صورت گرفته است. برای این منظور، چاه ها تا عمق ۴۱۰-۶۷۰ متر در فاصله های حادثه ای تا ۷۰۰ کیلومتر مورد استفاده قرار می گیرند. این یک روش موثر برای مشاهده تغییر شکل پوسته زمین است. مدل پیش بینی زمین لرزه ها نشان می دهد که ۳ تا ۱۰ روز قبل از زمین لرزه سطح آب شروع به سقوط می کند. پس از یک دوره کوتاه، زمانی که زلزله ضربه می زند، شروع به افزایش می کند.
5. گاز رادون: رادون یک گاز رادیواکتیو است که از قبل از زمین لرزه توده های سنگین تخلیه شده است. این در آب چاه حل شده است و غلظت آن در آب افزایش می یابد. چنین افزایشی در تاشکند در سال ۱۹۷۲ گزارش شد که در آن افزایش غلظت از ۱۵ تا ۲۰۰ درصد در حدود ۳ تا ۱۳ روز قبل از زلزله دیده شد.  در چین، ۵۰ و ۷۰ درصد افزایش غلظت رادون به ترتیب ۱۸ و ۶ روز قبل از تانگشان (۱۹۷۶) و لووو (۱۹۷۳) در ایستگاه های لانگ فنگ و گوزان که در فاصله های ۱۳۰ و ۲۰۰ کیلومتری اپیکنتال قرار داشتند، برای دو مورد گزارش شد. در سال ۱۹۹۵، یک رابطه در ناهنجاری های رادون در چهار مکان در Kangra و یک سایت در Amritsar با زمان وقوع زمین لرزه Uttarkashi (1991) گزارش شده است. 
6. چاه نفت: در مقیاس بزرگ نوسانات جریان نفت از چاه های نفت قبل از زمین لرزه ها در اسرائیل، قفقاز شمالی (اروپا) و چین گزارش شده است. این زلزله هایی که در سال های ۱۹۶۹، ۱۹۷۱ و ۱۹۷۲ رخ داد، موجب افزایش جریان نفت قبل از وقوع آن شدند. پیشنهاد شده است که هنگامی که تنش تکتونیکی به یک سطح خاص تجمع پیدا می کند، فشار منافذ درون یک سطوح عمیق نفتی به مقاومت شکستگی خود می انجامد و موجب می شود روغن در چاه های نفت افزایش یابد. 
7. نظریه لرزه ای: شکاف لرزه ای یک منطقه است که در آن فعالیت زمین لرزه در مقایسه با محدوده آن در محدوده صفحات کمتر است. لرزه نگاری اتحاد شوروی سعید فدوتوف رکورد لرزه ای ۱۲ زلزله بزرگ را که در سال های ۱۹۰۴ تا ۱۹۶۳ در شمال ژاپن تکان داد، مطالعه کرد. با ترسیم اندازه هر منطقه لرزه، متوجه شد که هر بخش زلزله یکی از دو بعدی را بدون همپوشانی متصل می کند، کرک نشسته توسط یک مانع در انتهای منطقه شکستگی بسته شده است.  هر زلزله ای بزرگ در بخش هایی بود که برای ۳۹ سال گذشته یا بیشتر آرام بود. فدوتوف پیش بینی کرد که آن دسته از بخش هایی که برای برخی از زمان ها آرام بودند، زلزله زودتر و یا زودتر به وقوع پیوستند. سه بلاک از این جزایر در جزیره کوریل به جایی رسید که بر اساس فدوتوف یک زمین لرزه بود. بنابراین تئوری شکاف لرزه ای در پیش بینی زلزله تکامل یافته است .بر اساس این نظریه، دکتر Kiyo Mogi از توکیو موفق به پیش بینی چندین زلزله در ژاپن شد. سه متخصص ژئوفیزیک – Masakazu Ohtake، Tosimatu Matumoto و Gary V. Latham – در موسسه علوم دریایی دانشگاه تاکاس یک زلزله بزرگ در جنوب مکزیک را در اطراف شهر پورتو فرشته بر اساس نظریه شکاف لرزه ای پیش بینی کرده است.  در ۲۹ نوامبر ۱۹۷۸، یک زلزله شدید ۷٫۹ در مقیاس ریشتر با مرکز حوالی یک کیلومتری از سایت پیش بینی شده به منطقه رسید. شکاف لرزه ای پیش بینی کرد که زمین لرزه در طول گسل سان آندریاس رخ داده است (شکل ۸٫۳).  کشش شکاف لرزه ای  در هند، سه شکاف لرزه ای شناسایی شده است: یکی در هیمکلان پرادش که در امتداد مرز بشقاب بین زمین لرزه های Kangra (1905) و Kinnaur (1975) قرار دارد؛ دومین نام “شکاف مرکزی” بین زمین لرزه های ۱۹۰۵ و ۱۹۳۴ است که سومین نام آن “آسام گاپ” در شمال شرقی هند بین زمین لرزه های ۱۸۹۷ و ۱۹۵۰ است. شناسایی این شکاف ها می تواند در پیش بینی زمین لرزه ها در این مناطق بسیار طول بکشد.
8. Foreshocks: به طور کلی زمین لرزه های بزرگی پیش از شوک های جزئی به شمار می رود. این پیش بینی ها هزینه های ارزشمندی را برای وقوع یک زلزله قوی فراهم می کنند. برخی از زمین لرزه ها بر اساس مطالعه پیش بینی ها موفقیت آمیز بوده است. علاوه بر رفتار غیر معمول حیوانات، زلزله Haichang در چین (۴ فوریه ۱۹۷۵) با مطالعه زلزله افزایش یافته از دسامبر ۱۹۷۴ تا فوریه ۱۹۷۵ پیش بینی شده بود.  زمین لرزه ای در اواسکا، مکزیک در نوامبر ۱۹۷۸ نیز بر اساس مشاهدات پیش بینی شده پیش بینی شده بود. Foreshocks چند روز به یک ماه پیش توسط کمک از ایستگاه های زلزله نزدیک در Himachal پرادش برای چند زلزله مانند Anantnag (1967)، Dharmasala (1968)، کشمیر (۱۹۷۳)، Kinnaur (1975) و چند دیگر . زمین لرزه Uttarkashi از اکتبر ۲۰، ۱۹۹۱ قبل از پیش بینی ها در ۱۵ و ۱۶ اکتبر با مقیاس بزرگتر از ۳٫۵ در مقیاس ریشتر بود.  اخیرا زلزله Bhuj در تاریخ ۲۶ ژانویه ۲۰۰۱ نیز پیش بینی شده بود که در دسامبر سال ۲۰۰۰ رخ داده است. اما برخی از زمین لرزه های دیگر نیز وجود دارد که پیش بینی می شود. بنابراین، این یک روش بی عیب نیست و باید با روش های دیگر پیش بینی زلزله تکمیل شود.
9. تغییرات در سرعت موج لرزه ای: ما می دانیم که امواج P، S و L از تمرکز زلزله منشا می گیرند. P و S امواج بدن هستند زیرا آنها از طریق بدن زمین حرکت می کنند، در حالی که امواج ل به عنوان امواج سطحی شناخته می شوند، زیرا در امتداد کره ی بالای زمین حرکت می کنند. امواج P سریعتر از امواج S هستند و ابتدا به لرزه نگار می رسند.  فاصله زماني بين رسيدن موج هاي P و S زمان رهبري ناميده مي شود. لرزه نگاری روسیه دریافته است که این زمان شروع به روز، هفته ها و حتی ماه ها قبل از زلزله به طور قابل توجهی کاهش یافته است. اما درست قبل از اینکه زمین لرزه به منطقه برسد، زمان سربازی به حالت عادی بازمیگردد. یک دوره طولانی تر abnormality در سرعت موج یک زلزله بزرگتر را پیش گرفت.  با توجه به نشانه ای از روس ها، لین سایکس، Scholz و Aggarwal آزمایشات آزمایشگاهی روی نمونه های سنگی در سال ۱۹۷۳ انجام دادند. این آزمایش ها تغییر غیر طبیعی نسبت سرعت های امواج P و S را قبل از زلزله نشان داد.  این نسبت به Vp / Vs بیان می شود. مدت زمان ناهنجاری Vp / V به خطا یا ابعاد ناحیه پس لرزه بستگی دارد. پس از منطقه گرمسیر شوروی سابق، ناهنجاریهای Vp / Vs در زمین لرزه دریاچه آبی کوه در ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۷۳ دیده شد. دوره آنومالی سرعت برای این زلزله حدود ۵ روز و کاهش سرعت حدود ۱۲ درصد بود.  کاهش مشابه در نسبت سرعت قبل از آسیب رساندن Haichang (4 فوریه ۱۹۷۵)، Songpan-Perigwu (16 اوت ۱۹۶۶) و زمین لرزه (۱۹۷۶) در چین گزارش شد. در ژاپن، نسبت سرعت به میزان ۷ تا ۴۰ درصد در حدود ۵۰ تا ۷۰۰ روز قبل از زمینلرزه اصلی ثبت شده است. در تهران سرعت کاهش ۱۴ درصد در سال ۱۹۷۴ ۱ تا ۳ روز قبل از سه زلزله گزارش شد. بلافاصله پس از زمین لرزه سال ۲۰۱۱ گجرات، نظرسنجی از هند یک شبکه ۳۰۰ ایستگاه موقعیت یاب جغرافیایی (GPS) را در سراسر کشور برای نظارت بر حرکات زمین بطور روزمره انجام داد که به پیش بینی زمین لرزه کمک می کرد.  اگر سیستم های GPS در امتداد گسل های فعال شناخته شده قرار گیرند، ممکن است مانع حرکت گسل های فعال یا شکاف در پوسته زمین شود. گرچه پیش بینی دقیقی در مورد موقعیت و بزرگی یک زلزله نمیتواند انجام دهد، حرکات جزئی نشانه ای از زلزله آتی است زیرا نشان دهنده نیرویی است که از زیر پوسته در آمده است.